A) RZEKA WIEPRZ
Wieprz jest w ciągłym ruchu, a uwidocznia się to po powstającym ciągle nowym korycie, licznych starorzeczach czy podmywanych skarpach. Jego długość wynosi 303km, a powierzchnia dorzecza 10415km2. Wieprz nie jest zbyt szeroka rzeką, ale w kilku miejscach szerokość doliny wynosi ponad 5km. W czasie roztopów w dolinie powstają ogromne rozlewiska np. w Jeziorzanach. Decydującymi formami siedliskowymi, które w znacznym stopniu mają wpływ na atrakcyjność tej doliny są: rozległe wilgotne łąki, zespoły leśne, oraz zbiorowiska zaroślowe. W każdej z tych form siedliskowych występuje wiele gatunków zwierząt i roślin, które są objęte ochroną. Zbiorowiska szuwarowe i łąkowe występują w okolicach starorzeczy i innych stojących zbiorników wodnych. Wśród wielu gatunków roślinności szuwarowej znaleźć tu można szuwar turzycy zaostrzonej, turzycy pęcherzykowatej, turzycy prosowej, turzycy tunikowej, starca błotnego, przetacznika błotnego. Do zbiorowisk zaroślowych należy też dodać zespół o charakterze borealno-kontynentalnym z brzozą niską, reliktem glacjalnym objętym ochroną i wierzby rokity,
częstszy jest zespół wierzby pięciopręcikowej i szarej z chronioną kaliną koralową, kruszyną i porzeczką czarną. W dolinie są idealne warunki dla wielu zbiorowisk wodnych a w szczególności w jeziorkach pozostałych po starorzeczach, takich jak: rzęsa wodna, grzybień biały, grążel żółty, storczyk krwisty, plamisty, najmniejsza roślina kwiatowa świata wolffia bezkorzeniowa. Obszar Doliny Wieprza stwarza również warunki dla rozwoju świata zwierząt, a w szczególności bezkręgowców - motyli (rusałka admirał, pokrzywnik, perłowców), płazów ogoniastych (traszka zwyczajna, grzebieniasta) płazów bezogoniastych (ropuchy). W bliskości koryta rzeki, podmokłych łąkach, znajdują się skupiska niezapominajki, wiązówki błotnej, krwawnicy lekarskiej. Zbocza rzeki są silnie nasłonecznione co sprzyja życiu murawie kserotermicznej i roślinności stepowej. Przy rzece występują też rzadkie gatunki traw, np. zespół strzęplicy nadobnej i kostrzewy bruzdkowej. Ciepłe skrawki przy rzece zamieszkuje jaszczurka zwinka, oraz padalec. Również możemy spodkać najpiękniejszego polskiego motyla- pazia królowej. Wśród starorzecza doliny Wieprza dobre warunki do bycia znalazł sobie żółw błotny, gatunk który został zamieszczony w Polskiej Czerwonej Księdze. Natomiast nad samą rzeką zadomowiły się bobry, które zostały sprowadzone do Roztoczańskiego Parku Narodowego i rozpowszechniły się nad całą rzeką. Miejsce żerowania mają też tu wydry, oraz między innymi niewielki rzęsorek rzeczny, którego trudno spotkać z powodu jego małych rozmiarów. Również i w śród ptactwa które komponuje się w piękny krajobraz doliny występują ptaki które są obięte ochroną. Liczne ptactwo reprezentują: brodziec piskliwy, dudek, łabędź niemy, perkoz dwuczuby, puszczyk, remiz, sieweczka rzeczna, sikory, wilga, zięba, oraz zimorodka (Michalczyk, Wilgat, 1998).
B) OBSZAR CHRONIONEGO KRAJOBRAZU „PRADOLINA WIEPRZA”
Obszar Chronionego Krajobrazu „Pradolina Wieprza” ma powierzchnę 33159 hektarów, długość 41 kilometrów a powstał w roku 1990. Rozlokowany jest na terenie dziewięciu gmin: Puławy, Żarzyn, Ryki, Ułęż, Jeziorzany, Baranów, Michów, Kock, oraz Firlej. Osią przyrodniczą Obszaru Chronionego Krajobrazu jest dolina rzeki Wieprz, której długość wynosi 73 kilometry. Dolina Wieprza jest rozległą i płaską doliną z piaszczystymi wzniesieniami, oraz podmokłymi obniżeniami. Charakter koryta się nie zmienia i jest nadal meandrujący, przez co rzeka ma dużo starorzeczy. Dolina posiada całą game siedlisk: bagna (2%), grunty orne (9%), lasy iglaste (15%), lasy liściaste (6%), lasy mieszane (3%), łąki i pastwiska (59%), tereny rolnicze z dużym udziałem elementów naturalnych (2%), wrzosowiska i zarośla (1%), zbiorniki wodne (1%), złożone systemy upraw i działek(2%). Obszar Chronionego Krajobrazu „Pradolina Wieprza” jest bogaty również pod względem fauny. Spotkać można między innymi żółwia błotnego, oraz liczne ptaki wodno-błotne takie jak: derkacz i brodziec piskliwy (Borkowski, Turczyński, 1992).
C) NATURA 2000
„Rozległa, płaska dolina rzeczna z bogatym mikroreliefem (piaszczyste wzniesienie i muliste obniżenia). Koryto rzeki zachowało naturalny, silnie meandrujący charakter. Towarzyszą mu liczne starorzecza i zastoiska. Do doliny głównej uchodzi kilka małych dolin rzecznych (m.in. Mininy i Świnki). W dolinie Wieprza położonych jest kilka kompleksów stawów. W dnie doliny dominują rozległe, ekstensywnie użytkowane łąki o zmiennym uwilgotnieniu. Lokalnie występują płaty łęgów i zakrzaczeń wierzbowych oraz płaty muraw napiaskowych. W południowo-zachodniej części ostoi znajduje się kompleks leśny (bory świeże, olsy) z zespołem wydm i położonym między nimi, wybitnie cennym przyrodniczo, zbiornikiem wodnym - Jezioro Piskory, do którego reintrodukowano marsylię czterolistną. Naturalna dolina Wieprza, z licznymi meandrami i starorzeczami; najlepszy przykład półnaturalnego krajobrazu dużej doliny rzecznej" w tej części Polski. Dolina pełniąca funkcję korytarza ekologicznego o randze krajowej. Jest ważną ostoją siedlisk podmokłych i okresowo zalewanych łąk z załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. Stwierdzono występowanie 8 rodzajów siedlisk przyrodniczych z tego załącznika, zajmujących łącznie 37% obszaru. W ostoi znajduje się jedyne istniejące w Polsce, stanowisko zastępcze marsylii czterolistnej. Roślina została tu wprowadzona w latach 1995-2000. Ponadto występuje tu 6 gatunków zwierząt z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Jest to też ważna ostoja ptaków wodno - błotnych. Rozległy, otwarty teren ma bardzo duże walory krajobrazowe.” [Natura 2000 Standardowy Formularz Danych]
Na terenie chronionym Naturą 2000, który znajduje się na powierzchni 8182,3 ha znajdują dwie kategorie obszarów chronionych:
- obszary ptasie - (OSO Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków) - obszary siedliskowe - (SOO Obszary Specjalnej Ochrony Siedlisk).
Różnica wysokości tego terenu wynosi 12 metrów, ze średnią wysokością 129m n.p.m., a usytuowany jest w trzech powiatach: lubartowskim, puławskim i ryckim. Rozmieszczony jest też w 8 gminach Baranów, Firlej, Jeziorzany, Kock, Michów, Puławy, Ryki, Żyrzyn.
Typy siedlisk wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 92/43/EWG:
- Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion
- Zalewane muliste brzegi rzek
- Ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe (Koelerion glaucae)
- Zarośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium) Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris)
- Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk
- Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion
Występują tu liczne gatunki roślin. Marsylia czterolistna to wodna paproć wymarła na naturalnych stanowiskach w Polsce. Powtórnie została wprowadzona do środowiska, m.in. w Lasach Gołąbskich. Innymi gatunkami roślin pływających są salwinia pływająca i wolfia bezkorzeniowa. Kolejnym narażonym na wyginięcie gatunkiem jest goździk pyszny. Bardzo liczne są – grążel żółty i grzybienie białe (www.natura2000.lubelskie.pl).
Ten odcinek Wieprza jest uznawany za jeden z najbogatszych – pod względem faunistycznym – obszarów Lubelszczyzny. Na szczególną uwagę zasługują ptaki. W stromych, urwistych brzegach rzeki swoje gniazda wygrzebują brzegówki oraz zimorodki. Zbiorniki wodne są miejscem występowania czterech gatunków perkozów, w tym najrzadszego w kraju zausznika, gęgawy oraz bąka i kokoszki wodnej. Zadrzewienia to miejsca schronienia i rozrodu dziwonii, remiza, słowika szarego i dudka. Na wilgotnych łąkach można obserwować kszyka, derkacza, rycyka, płaskonosa, cyrankę oraz krwawodzioba i błotniaka łąkowego. W lasach jest rekordowe w skali kraju zagęszczenie puchacza. Poza awifauną godne uwagi są śliz, piskorz, żółw błotny, a także bóbr i wydra. Na uwagę zasługują również płazy, m. in. traszka zwyczajna, kumak nizinny i dwa gatunki ropuch: szara i zielona (www.natura2000.lubelskie.pl).
D) REZERWAT „CZAPLINIEC”
Na chwilę obecną niewiadomo co będzie z tym rezerwatem, gdyż kolonia czapli dla której utworzono ten rezerwat nie istnieje, a osobniki przeniosły się na obszar Jeziora Piskory. Są pewne plany na przekształcenie rezerwatu w inny chroniący np. roślinność.
E) REZERWAT „JEZIORO PISKORY”
Rezerwat przyrody Jezioro Piskory. Utworzony został w roku 1998. Jest połączony linią 3 miejscowości: Dęblin, Puławy oraz Żyrzyn, to Piskory znajdują się mniej więcej pośrodku powstałego trójkąta. Obecnie jest najcenniejsza ostoją ptactwa wodno-błotnego na Lubelszczyźnie (Kucharczyk, 1996).
Jezioro Piskory znajduje się w nadleśnictwie Puławy. Jest to zbiornik sztuczny który został utworzony na rzece Duży Pioter w połowie XIX w. poprzez wybudowanie od strony wschodniej i południowej grobli. Tak spiętrzona woda utworzyła Jezioro Piskory. Pierwotnie teren Piskor porastały drzewostany jesionowe, olszowe oraz miejscami dębowe. Jezioro miało dwa odpływy: na południu który był regulowany śluzą na Dużym Piotrze w miejscu obecnego oraz północny sztucznym rowem otwartym. Cechą wspólną obu odpływów był fakt iż oba wpadały do rzeki Wieprz. Do II wojny światowej przy maksymalnym spiętrzeniu wody powierzchnia wynosiła ponad 100ha. W czasie między wojennym jezioro dostarczało dużych ilości karpi hodowlanych i innych ryb właścicielom tego terenu. W 1996 roku rozpoczęto wdrażanie programu wzbogacania różnorodności biologicznej. Zrobiono to poprzez wprowadzania do zbiornika i w jego obręb rzadkich, wymagających czynnej ochrony gatunków roślin. Granica rezerwatu biegnie w przeważającej większości po drogach otaczający zbiornik, a są to głównie nieutwardzone drogi leśne o szerokości pomiędzy 4 a 6 metra (Kucharczyk, 1996).
Celami utworzenia rezerwatu była ochrona urozmaiconej roślinności wodnej oraz szuwarowej, jak również lasów, głównie olsów. Jednym z celów była też ochrona wszelkich biotopów wodno-błotnych ptaków, ochrona stanowisk rzadkich i chronionych gatunków roślin, a także zabezpieczenie obiektu przyrodniczego o dużych walorach naukowych i dydaktycznych (Kucharczyk, 1996).
Na obszarze rezerwatu stwierdzono występowanie 285 roślin naczyniowych, 8 gatunków roślin chronionych oraz 3 gatunki rzadkich na Lubelszczyźnie. Świat ptaków reprezentuje 129 gatunków z czego 102 gatunki to ptaki lęgowe. Na Piskorach spotkać można Bąka (Botaurus stellaris), Bielika (Haliaeetus albicilla), Błotniaka stawowego (Circus aeruginosus), Błotniaka zbożowego (Circus cyaneus), Błotniaka łąkowego (Circus pygargus), Myszołowa (Buteo buteo), Bociana białego oraz czarnego (Ciconia ciconia, Ciconia nigra), Rybitwę rzeczną (Sterna Hirundo), popielatą (Sterna paradisaea), białoczelną (Sterna albifrons), białowąsą (Chlidonias hybridus), czarną (Chlidonias niger), białoskrzydłą (Chlidonias leucopterus) ale także bobry, sarny, jelenie, łosie, dziki oraz wiele, wiele innych zwierząt których wymienianie zajęło by zbyt dużo miejsca. Oprócz ptactwa Piskory słyną z bogatej roślinności, takiej jak Bagno zwyczajne (Ledum palustre), Konwalia majowa (Convalaria majalis), Pajęcznica gałęzista (Anthericum ramusom), Pływacz zwyczajny (Utrcularia vulgaris) i Jaskier wielki (Ranunculus lingua) (Kucharczyk, 1996).
F) DĄB- LEGENDA
Przy drodze wiodącej od szosy Kock- Moszczanka do Lenda Ruskiego rośnie okazały dąb, zwany dębem Sobieskiego. Kolos mierzy w obwodzie 625 cm, legenda głosi, że odpoczywał pod nim sam król Jan, który schował w dziupli tego olbrzymiego drzewa miecz i gąsiorek wina. Może to i prawda, skoro do Sobieszyna, rodowego gniazda Sobieskich, jest stąd zaledwie parę kilometrów. Nie jest natomiast legendą, że kilka kroków od dębu Sobieskiego, po drugiej stronie szosy, leży kamień upamiętniający tragedię, która miała tu miejsce w 1993 roku. Wtedy w wypadku lotniczym zginął tu 17- letni uczeń Liceum Lotniczego w Dęblinie. W pobliżu dębu znajduje się parking na wypoczynek.
proszę o opinię
i zachęcam do kliknięcia w którąś z reklam
z góry dziękuję
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz